zomaar uit de lucht vallen”
Een blikseminslag wanneer je duizenden mensen op het festivalterrein hebt: hét nachtmerriescenario voor elke festivalorganisatie. Zwarte Cross, één van de grootste outdoor festivals in Nederland, maakt daarom gebruik van Onweer 3.0. “Dankzij real-time data kunnen we snel handelen wanneer dat nodig is.”
Bliksemveiligheid voor outdoor festivals
Bliksembeveiliging op outdoor festivals vraagt om serieuze maatregelen. Van der Heide, onderdeel van Antea Group, heeft hier een compleet beveiligingspakket voor. Festivals als Pinkpop, Appelpop en Lowlands maken sinds jaar en dag gebruik van die expertise.
Erik Sijbring, bliksemexpert bij Van der Heide: “Bij Zwarte Cross aarden we alle objecten die zes meter of hoger zijn. Denk aan tenten, podia, attracties en masten. En er wordt gezorgd voor safe-spots: plekken waar het publiek veiliger is bij blikseminslag. Daarnaast bieden we onweerdetectie en adviseren we organisaties over onweerscenario’s: welke instructies geef je het publiek en hoe bied je een mensenmassa zoveel mogelijk veiligheid als het onweer losbarst?”
Als festivalorganisatie kun je nog zo goed voorbereid zijn, het weer heb je niet in de hand. Marcus ten Zijthoff, hoofd veiligheid van de Zwarte Cross, weet er alles van. “In 2010 konden we met eigen ogen zien wat moeder natuur aan kan richten. In de opbouwperiode kregen we te maken met noodweer. Een valwind blies tenten en stellages omver; er vielen vier lichtgewonden. Sindsdien zijn we meer dan ooit gefocust op het weer.
We hebben een festival-weerman, beschikken over allerlei meetsystemen en hebben voor wind, regen en onweer meerdere draaiboeken klaarliggen.” Hoewel de kans op een blikseminslag klein is, neemt de organisatie het risico zeer serieus. “Onweer mag je nooit onderschatten. Neem het Rock am Ring-festival in 2016: tientallen gewonden na een blikseminslag op het festivalterrein. We proberen al het mogelijke te doen om dit soort scenario’s te voorkomen.”
De grote makke van onweer is de snelheid en de grilligheid. Ten Zijthoff: “Als het in de verte dondert, heb je geen idee wat het gaat doen. Die bui kan binnen twintig minuten boven je hoofd hangen, maar er kan net zo goed geen vuiltje aan de lucht zijn. Die inschatting wil je wel zo snel mogelijk maken. Om voldoende tijd te hebben om draaiboeken in werking te stellen: 65.000 man heb je nu eenmaal niet in een kwartiertje veilig in de auto zitten.”
Goede informatie voorkomt ook dat de organisatie op het onderbuikgevoel onnodige maatregelen neemt. “Even een tent of een terrein ontruimen, is met zoveel mensen op de been geen makkelijk verhaal. Dat doe je alleen als het echt nodig is.”
je niet binnen ‘t kwartier veilig
in een autootje zitten”
Onweerdetectie: ook voor industrie, windmolen en golfbaan
Onweer 3.0 kan veel meer dan openluchtfestivals beveiligen. Het systeem kent vele toepassingen. “We beveiligen meerdere windmolenparken’, vertelt Sijbring. “Ons systeem zet windmolens zelfs automatisch stil zodra onweer dichtbij komt en zet molens weer aan wanneer de bui is overgetrokken. Het is een kleine investering die enorm veel schade kan voorkomen.”
Ook industrie- en bouwlocaties in de Eemshaven, de Maasvlakte en in de haven van Amsterdam maken (al) gebruik van onweerdetectie. Verder zijn er drie golfbanen in Nederland die dagelijks gebruikmaken van Onweer 3.0.
Cockpit Onweer 3.0
Terug naar Onweer 3.0. De ‘cockpit’ van het detectiesysteem bevindt zich in Drachten. Een grote serverkast met daarin diverse kleine kastjes gebouwd: op het eerste gezicht niet opzienbarend. Bliksemexpert Erik Sijbring houdt zich al vier jaar bezig met de ontwikkeling van het systeem. Vanachter z’n computer legt hij uit hoe het werkt. “In Gronau, Ameland, Zandvoort en Roermond hebben we sensoren die onweeractiviteit in de Benelux waarnemen. Van wolk tot wolk, of van wolk naar de aarde: het systeem registreert elke ontlading tot op minder dan tweehonderd meter nauwkeurig. Al die info krijgen we hier binnen.”
Op één van de schermen toont Erik de bliksemoogst van deze ochtend. “Zie je al die driehoekjes, vierkantjes en rondjes? Daar heeft het zojuist het geonweerd.” Hij zoomt in op een landweggetje boven Woerden: “Kijk.., in dat weiland is een kwartier geleden de bliksem ingeslagen.” Erik scrolt door naar Lichtenvoorde. Rondom het Zwarte Cross festivalterrein liggen drie virtuele cirkels: op 25 kilometer, 12 kilometer en 5 kilometer. “Zodra onweer één van die zones intrekt, krijgt de organisatie een sms: onweer gesignaleerd. Daarna kunnen ze op een beeldscherm live meekijken en de situatie beoordelen. Op basis hiervan kan een organisatie besluiten om draaiboeken in werking te stellen. Bijvoorbeeld om de crew stand-by te zetten, extra te monitoren of wanneer het onweer snel dichtbij komt het publiek alvast in veiligheid te brengen.”
Ten Zijthoff: “Tijdens de editie van 2018 hadden we stabiel weer, van onweer was geen sprake. Maar volgend jaar kan het zo weer anders zijn. Onweer 3.0 is voor ons een blijvertje. Het systeem is misschien niet verplicht, maar het biedt ons de zekerheid dat we real-time over betrouwbare onweerdata beschikken en hierdoor snel kunnen handelen. Hoewel ik natuurlijk hoop dat we het nooit hoeven te gebruiken.”
zomaar uit de lucht vallen”
Bliksemveiligheid voor outdoor festivals
Bliksembeveiliging op outdoor festivals vraagt om serieuze maatregelen. Van der Heide, onderdeel van Antea Group, heeft hier een compleet beveiligingspakket voor. Festivals als Pinkpop, Appelpop en Lowlands maken sinds jaar en dag gebruik van die expertise.
Erik Sijbring, bliksemexpert bij Van der Heide: “Bij Zwarte Cross aarden we alle objecten die zes meter of hoger zijn. Denk aan tenten, podia, attracties en masten. En er wordt gezorgd voor safe-spots: plekken waar het publiek veiliger is bij blikseminslag. Daarnaast bieden we onweerdetectie en adviseren we organisaties over onweerscenario’s: welke instructies geef je het publiek en hoe bied je een mensenmassa zoveel mogelijk veiligheid als het onweer losbarst?”
Onweerdetectie: ook voor industrie, windmolen en golfbaan
Onweer 3.0 kan veel meer dan openluchtfestivals beveiligen. Het systeem kent vele toepassingen. “We beveiligen meerdere windmolenparken’, vertelt Sijbring. “Ons systeem zet windmolens zelfs automatisch stil zodra onweer dichtbij komt en zet molens weer aan wanneer de bui is overgetrokken. Het is een kleine investering die enorm veel schade kan voorkomen.”
Ook industrie- en bouwlocaties in de Eemshaven, de Maasvlakte en in de haven van Amsterdam maken (al) gebruik van onweerdetectie. Verder zijn er drie golfbanen in Nederland die dagelijks gebruikmaken van Onweer 3.0.
Een blikseminslag wanneer je duizenden mensen op het festivalterrein hebt: hét nachtmerriescenario voor elke festivalorganisatie. Zwarte Cross, één van de grootste outdoor festivals in Nederland, maakt daarom gebruik van Onweer 3.0. “Dankzij real-time data kunnen we snel handelen wanneer dat nodig is.”
Als festivalorganisatie kun je nog zo goed voorbereid zijn, het weer heb je niet in de hand. Marcus ten Zijthoff, hoofd veiligheid van de Zwarte Cross, weet er alles van. “In 2010 konden we met eigen ogen zien wat moeder natuur aan kan richten. In de opbouwperiode kregen we te maken met noodweer. Een valwind blies tenten en stellages omver; er vielen vier lichtgewonden. Sindsdien zijn we meer dan ooit gefocust op het weer.
We hebben een festival-weerman, beschikken over allerlei meetsystemen en hebben voor wind, regen en onweer meerdere draaiboeken klaarliggen.” Hoewel de kans op een blikseminslag klein is, neemt de organisatie het risico zeer serieus. “Onweer mag je nooit onderschatten. Neem het Rock am Ring-festival in 2016: tientallen gewonden na een blikseminslag op het festivalterrein. We proberen al het mogelijke te doen om dit soort scenario’s te voorkomen.”
De grote makke van onweer is de snelheid en de grilligheid. Ten Zijthoff: “Als het in de verte dondert, heb je geen idee wat het gaat doen. Die bui kan binnen twintig minuten boven je hoofd hangen, maar er kan net zo goed geen vuiltje aan de lucht zijn. Die inschatting wil je wel zo snel mogelijk maken. Om voldoende tijd te hebben om draaiboeken in werking te stellen: 65.000 man heb je nu eenmaal niet in een kwartiertje veilig in de auto zitten.”
Goede informatie voorkomt ook dat de organisatie op het onderbuikgevoel onnodige maatregelen neemt. “Even een tent of een terrein ontruimen, is met zoveel mensen op de been geen makkelijk verhaal. Dat doe je alleen als het echt nodig is.”
je niet binnen ‘t kwartier veilig
in een autootje zitten”
Cockpit Onweer 3.0
Terug naar Onweer 3.0. De ‘cockpit’ van het detectiesysteem bevindt zich in Drachten. Een grote serverkast met daarin diverse kleine kastjes gebouwd: op het eerste gezicht niet opzienbarend. Bliksemexpert Erik Sijbring houdt zich al vier jaar bezig met de ontwikkeling van het systeem. Vanachter z’n computer legt hij uit hoe het werkt. “In Gronau, Ameland, Zandvoort en Roermond hebben we sensoren die onweeractiviteit in de Benelux waarnemen. Van wolk tot wolk, of van wolk naar de aarde: het systeem registreert elke ontlading tot op minder dan tweehonderd meter nauwkeurig. Al die info krijgen we hier binnen.”
Op één van de schermen toont Erik de bliksemoogst van deze ochtend. “Zie je al die driehoekjes, vierkantjes en rondjes? Daar heeft het zojuist het geonweerd.” Hij zoomt in op een landweggetje boven Woerden: “Kijk.., in dat weiland is een kwartier geleden de bliksem ingeslagen.” Erik scrolt door naar Lichtenvoorde. Rondom het Zwarte Cross festivalterrein liggen drie virtuele cirkels: op 25 kilometer, 12 kilometer en 5 kilometer. “Zodra onweer één van die zones intrekt, krijgt de organisatie een sms: onweer gesignaleerd. Daarna kunnen ze op een beeldscherm live meekijken en de situatie beoordelen. Op basis hiervan kan een organisatie besluiten om draaiboeken in werking te stellen. Bijvoorbeeld om de crew stand-by te zetten, extra te monitoren of wanneer het onweer snel dichtbij komt het publiek alvast in veiligheid te brengen.”
Ten Zijthoff: “Tijdens de editie van 2018 hadden we stabiel weer, van onweer was geen sprake. Maar volgend jaar kan het zo weer anders zijn. Onweer 3.0 is voor ons een blijvertje. Het systeem is misschien niet verplicht, maar het biedt ons de zekerheid dat we real-time over betrouwbare onweerdata beschikken en hierdoor snel kunnen handelen. Hoewel ik natuurlijk hoop dat we het nooit hoeven te gebruiken.”